Okeandakı mikroplastik hissəciklər sahilyanı bölgələrdəki insanlarda əlilliyə səbəb ola bilərlər
Elm & Texnologiya
03.03.2025
Emil Nəcəfov
Araşdırmaya görə, okeanda aşkarlanan mikroplastik hissəciklər sahilyanı bölgələrdə yaşayan insanlarda əlillik riskinin artması ilə əlaqəli ola bilərlər. ABŞ-ın Burlinqton şəhərində yerləşən Lahey Tibb Mərkəzinin tədqiqatçıları müxtəlif bölgələrdə dənizdəki mikroplastik hissəcik səviyyələrini təhlil ediblər. Bölgələr okean səthindəki mikroplastik hissəciklərinin miqdarına görə dörd qrupa bölünüb:
- Aşağı səviyyə: 0 - 0.005 hissəcik/m³
- Orta səviyyə: 0.005 - 1 hissəcik/m³
- Yüksək səviyyə: 1 - 10 hissəcik/m³
- Çox yüksək səviyyə: 10 və daha çox hissəcik/m³
Bu araşdırma mikroplastik hissəciklərin insan sağlamlığına mümkün təsirlərini daha dərindən araşdırmaq üçün aparılan ilkin tədqiqatlardan biridir. Daha sonra alimlər yerli sakinlər arasında əlillik səviyyəsini aşağıdakı kateqoriyalar üzrə təhlil ediblər:
- Yaddaş və idrak qabiliyyəti
- Hərəkətlilik
- Özünəqulluq bacarıqları
- Müstəqil yaşamaq qabiliyyəti
Araşdırmanın nəticələrinə görə yaddaş və idrak pozğunluqlarının yayılma faizi mikroplastik səviyyəsi çox yüksək olan bölgələrdə 15.2%, mikroplastik səviyyəsi aşağı olan bölgələrdə 13.9% təşkil edib. Hərəkətlilik problemlərinin yayılma faizi mikroplastik səviyyəsi yüksək olan bölgələrdə 14.1%, mikroplastik səviyyəsi aşağı olan bölgələrdə 12.3% təşkil edib. Özünəqulluq bacarıqlarının pozulma faizi mikroplastik səviyyəsi yüksək olan bölgələrdə 4.2%, mikroplastik səviyyəsi aşağı olan bölgələrdə 3.6% təşkil edib. Müstəqil yaşamaq qabiliyyətinin pozulma faizi mikroplastik səviyyəsi yüksək olan bölgələrdə 8.5%, mikroplastik səviyyəsi aşağı olan bölgələrdə 7.7% təşkil edib.
Bu nəticələr mikroplastikin insan sağlamlığına mənfi təsir göstərə biləcəyini göstərən ilkin sübutlardan biridir. Məlumatlar digər əlillik yarada bilən amillər - ürək xəstəlikləri, insult, depressiya, hava çirkliliyi, həmçinin sərvət və resursların bölgüsü nəzərə alınaraq düzəliş edildikdən sonra belə, yüksək və aşağı mikroplastik səviyyəsinə malik bölgələr arasındakı fərq bir neçə faiz olaraq qalırdı. Araşdırmanın müəllifləri bildiriblər ki, yeni araşdırma mikroplastikin beyin sağlamlığına təsiri barədə ilkin təsəvvür yaradır. Alimlər əlavə ediblər ki, bu əlaqəni daha dərindən araşdırmaq və mikroplastik çirkliliyinin ictimai sağlamlığa ümumi təsirini qiymətləndirmək üçün əlavə tədqiqatlara ehtiyac var.
Mənbə: Newswise
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
ABŞ göllərində mikroplastik hissəciklər aşkar edilib
ABŞ göllərində mikroplastik hissəciklər aşkar edilib
Mikroplastik hissəciklər artıq su, torpaq, hava və hətta delfinlərin nəfəs sistemində aşkar edilib. IFLScience-ın yazdığına görə, bu kiçik plastik parçalar insan orqanizmində və planetimizdə su və quru mühitlərində yaşayan əksər canlıların bədənində də mövcuddur.
Antarktikanın ən uzaq və əlçatmaz ərazilərində mikroplastik hissəciklərə rast gəlinib
Antarktikanın ən uzaq və əlçatmaz ərazilərində mikroplastik hissəciklərə rast gəlinib
Aparılmış yeni araşdırma çərçivəsində alimlər Antarktikanın ən uzaq bölgələrində mikroplastik hissəciklər aşkar ediblər. Bu da Yer üzündə artıq tam təmiz qalmış heç bir yerin olmadığını göstərir.
İnsan beynində mikroplastik hissəciklərin miqdarı son illərdə 50% artıb
İnsan beynində mikroplastik hissəciklərin miqdarı son illərdə 50% artıb
ABŞ alimləri insan orqanizmində mikoplastik hissəciklərin səviyyəsini qiymətləndirən yeni bir araşdırmanın nəticələrini dərc ediblər. Bu dəfə onlar beyində 12 fərqli polimeri və o cümlədən məişətdə geniş istifadə olunan polietileni aşkar ediblər.
Alimlər ilk dəfə mikroplastik hissəciklərin damarlarda hərəkətlərini vizual şəkildə izləyiblər
Alimlər ilk dəfə mikroplastik hissəciklərin damarlarda hərəkətlərini vizual şəkildə izləyiblər
İnsanlar plastik materialları istehsal etməyə başladıqdan bəri 150 ildən çox vaxt keçib və bu müddət ərzində plastik materiallar planetimizi əhatə edərək əsas çirkləndiricilərdən birinə çevriliblər. Əvvəlki tədqiqatlar göstərib ki, çox kiçik plastik hissəciklər su, hava, torpaq və hətta canlı orqanizmlərin bədənlərində aşkar edilib.
Havadakı mikroplastik hissəciklərin yeni buludları formalaşdırdıqları məlum olub
Havadakı mikroplastik hissəciklərin yeni buludları formalaşdırdıqları məlum olub
Aparılmış son araşdırmalara əsasən atmosferdə olan mikroplastik hissəciklər havanı çirkləndirməklə yanaşı buludların formalaşmasına təkan verərək iqlimə və havaya təsir göstərirlər. Bu, havada mikroplastik hissəciklərin olması faktorunun iqlim şərtlərini necə dəyişməsi sualını ortaya çıxarır.
Həftənin xəbərləri
