Mikroplastik hissəciklərin geniş yayılmış yeni mənbəyi təyin edilib
Elm & Texnologiya
06.03.2025
Emil Nəcəfov
Adətən, mikroplastiklərin əsas mənbələri plastik butulkalar, paketlər və sintetik parçalar hesab edilir. Lakin alimlər uzun müddətdir başqa, daha geniş yayılmış və təhlükəli bir mənbənin diqqətdən kənarda qaldığını düşünürlər. Toronto Universitetinin yeni araşdırmasına görə, mikroplastiklərin gözlənilməz bir mənbəyi aşkar edilib - bu, ətrafımızda hər yerdə mövcud olan boya örtükləridir. Alimlər xüsusilə narahatdırlar, çünki boya hər yerdə istifadə olunur - binalarda, yollarda, gəmilərdə və digər obyektlərdə. Araşdırmanın həmmüəllifi, doktor Zoie Diana bildirib ki, boya indiyə qədər kifayət qədər araşdırılmayan bir mikroplastik mənbəyidir.
Əsas problem ondadır ki, müasir dünyada boya növlərinin sayı hədsiz çoxdur - onlar müxtəlif sahələrdə, hər yerdə rast gəlinir. Mikroplastiklər - diametri 5 mm-dən kiçik olan plastik hissəciklərdir və adi gözlə görünmürlər. Əvvəlki araşdırmalar göstərib ki, bu mikroskopik plastik parçalar insan orqanizminə toksik təsir göstərə bilər və hətta xərçənglə əlaqələndirilir. Yeni araşdırmada alimlər müəyyən ediblər ki, boya səthlərdə parçalandıqda 5 mm-dən kiçik hissəciklər əmələ gətirir və bu, toksik mikroplastiklər yaradır. Boyanın fraqmentləşməsi müxtəlif səbəblərdən baş verə bilər:
- Təmir və texniki xidmət zamanı (sürtmək, cilalamaq, örtüyü çıxarmaq, qumlama prosesi və s.),
- Boya tətbiq edildikdə və istifadə olunduqda,
- Atılma və ya ətraf mühitin təsiri nəticəsində.
Tədqiqat qrupu əvvəlki araşdırmaları təhlil edərkən bu sahədə ciddi boşluqlar olduğunu aşkarlayıb. Son 20 il ərzində boyadan qaynaqlanan mikroplastiklər haqqında cəmi 62 elmi məqalə dərc edilib, bu isə məsələnin kifayət qədər öyrənilmədiyini göstərir. Araşdırmanın müəllifləri hesab edirlər ki, bu sahədəki boşluq, çox güman ki, boyanın ümumiyyətlə plastik tərkibli olub-olmaması ilə bağlı qeyri-müəyyənlikdən qaynaqlanır.
Məlumat üçün, boya tərkibində orta hesabla 37% plastik var. Bu nəticələrə əsaslanaraq, tədqiqatçılar boyadan qaynaqlanan mikroplastiklərin təsirinin təcili şəkildə araşdırılmasını tələb edirlər. Alimlər mikroplastiklərin mənbələrini, onların ətraf mühitdəki konsentrasiyasını və canlı orqanizmlərə, eləcə də populyasiyalara toksik təsirini öyrənmək üçün fundamental tədqiqatların aparılmasının vacibliyini vurğulayırlar.
Mənbə: Daily Mail
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Okeandakı mikroplastik hissəciklər sahilyanı bölgələrdəki insanlarda əlilliyə səbəb ola bilərlər
Okeandakı mikroplastik hissəciklər sahilyanı bölgələrdəki insanlarda əlilliyə səbəb ola bilərlər
Araşdırmaya görə, okeanda aşkarlanan mikroplastik hissəciklər sahilyanı bölgələrdə yaşayan insanlarda əlillik riskinin artması ilə əlaqəli ola bilərlər.
ABŞ göllərində mikroplastik hissəciklər aşkar edilib
ABŞ göllərində mikroplastik hissəciklər aşkar edilib
Mikroplastik hissəciklər artıq su, torpaq, hava və hətta delfinlərin nəfəs sistemində aşkar edilib. IFLScience-ın yazdığına görə, bu kiçik plastik parçalar insan orqanizmində və planetimizdə su və quru mühitlərində yaşayan əksər canlıların bədənində də mövcuddur.
Antarktikanın ən uzaq və əlçatmaz ərazilərində mikroplastik hissəciklərə rast gəlinib
Antarktikanın ən uzaq və əlçatmaz ərazilərində mikroplastik hissəciklərə rast gəlinib
Aparılmış yeni araşdırma çərçivəsində alimlər Antarktikanın ən uzaq bölgələrində mikroplastik hissəciklər aşkar ediblər. Bu da Yer üzündə artıq tam təmiz qalmış heç bir yerin olmadığını göstərir.
İnsan beynində mikroplastik hissəciklərin miqdarı son illərdə 50% artıb
İnsan beynində mikroplastik hissəciklərin miqdarı son illərdə 50% artıb
ABŞ alimləri insan orqanizmində mikoplastik hissəciklərin səviyyəsini qiymətləndirən yeni bir araşdırmanın nəticələrini dərc ediblər. Bu dəfə onlar beyində 12 fərqli polimeri və o cümlədən məişətdə geniş istifadə olunan polietileni aşkar ediblər.
Alimlər ilk dəfə mikroplastik hissəciklərin damarlarda hərəkətlərini vizual şəkildə izləyiblər
Alimlər ilk dəfə mikroplastik hissəciklərin damarlarda hərəkətlərini vizual şəkildə izləyiblər
İnsanlar plastik materialları istehsal etməyə başladıqdan bəri 150 ildən çox vaxt keçib və bu müddət ərzində plastik materiallar planetimizi əhatə edərək əsas çirkləndiricilərdən birinə çevriliblər. Əvvəlki tədqiqatlar göstərib ki, çox kiçik plastik hissəciklər su, hava, torpaq və hətta canlı orqanizmlərin bədənlərində aşkar edilib.
Həftənin xəbərləri
