Antarktidada naməlum radiosiqnallar təyin edilib
Elm & Texnologiya
18.06.2025
Emil Nəcəfov
Antarktida üzərində yüksəkdə uçan kosmik şüa detektoru alimlərin sözlərinə görə müasir fizika təsəvvürlərini şübhə altına alan qəribə siqnallar qeydə alıb. Yüksək enerjili neytrinoların yaratdığı Çerenkov şüalanmasını qeydiyyata alan ANITA anteni ilə çalışan tədqiqatçılar Yer kürəsinin dərinliklərindən qalxan kimi görünən radioimpulslar aşkar ediblər ki, bu da mövcud fizika modellərini pozur. Görünür, hissəciklər minlərlə kilometr qalınlığında olan bərk süxurların arasından keçərək buz təbəqəsinin altından çıxıblar. Bu kəşf bilinməyən hissəciklərin və ya yeni qarşılıqlı təsir formalarının mövcud ola biləcəyini göstərir. ANITA təcrübəsindəki Çerenkov şüalanması detektorları yüksək enerjili hissəciklərin buzdan keçərkən yaratdığı siqnalları tutur.
Bu detektorlar hava şarına yerləşdirilib. Alimlər hesab edirlər ki, bu texnologiya vasitəsilə kainatın ən çətin aşkarlanan subatom hissəciklərindən biri olan neytrinonun izlərini müşahidə etmək mümkün olacaq. Lakin qeydə alınmış siqnal tamamilə fərqli olub. Radiodalğalar üfüq xəttindən 30 dərəcə aşağı bucaq altında hərəkət edirdi. Bu isə o deməkdir ki, hissəciklər Yer qabığını dəlib keçməli olublar, deyə ANITA komandasında çalışan Pensilvaniya Dövlət Universitetindən Stephanie Wissel bildirib. Lakin belə bir siqnal yaranmamışdan əvvəl onun udulması lazım idi. Neytrinolar demək olar ki, kütləsiz hissəciklərdir. Onlar daim kosmosda hərəkət edir, planetlərin və insan bədəninin içindən keçirlər və materiya ilə demək olar ki, heç bir qarşılıqlı təsirə girmirlər.
Məhz buna görə onları aşkar etmək çətindir. Eyni zamanda, neytrinolar supernova partlayışları və ya qamma alışmaları kimi hadisələr barədə mühüm məlumatlar təqdim edə bilər. Əgər ANITA detektorlarının qeydə aldığı siqnal doğrudan da neytrinolar tərəfindən yaradılmış olsaydı, bu siqnalın ümumiyyətlə aşkar olunması o demək olardı ki, o, Yer kürəsinin içindən keçib və yalnız son anda materiya ilə qarşılıqlı təsirə girib. Lakin siqnalın kəskin bucağı və xarakteristikaları bunun əksini göstərir. “Bu anomaliyaların nə olduğunu hələ də izah edə bilmirik” - deyə Wissel bildirib, lakin o düşünmür ki, bu neytrinodur. Alimlər ANITA-nın məlumatlarını Antarktidada yerləşən IceCube neytrino detektoru və Argentinadakı Pyer Oje müşahidə mərkəzinin nəticələri ilə müqayisə etdikdə, buna bənzər heç nə aşkarlamayıblar.
Təsdiqləyici məlumatların olmaması ehtimal olunan izahları istisna edir və bu hadisənin tamamilə yeni bir şey ola biləcəyi ehtimalını daha da gücləndirir. Bundan əlavə, kompüter modelləşdirilməsi, fon səs-küyünün və tanınmış kosmik şüa siqnaturalarının aradan qaldırılması alətləri tədqiqatçılara yalnız bir nəticə verib: Bu siqnallar anomaliya kateqoriyasına aiddir. Wissel və həmkarları artıq ANITA təcrübəsinin daha təkmil versiyasını hazırlayırlar. Yeni detektor - PUEO - daha yüksək həssaslığa malik olacaq və bu qeyri-adi siqnalların səbəblərini müəyyənləşdirmək ehtimalı daha yüksəkdir. PUEO alimlərə müşahidə etdiklərinin yeni fizikanın əlamətləri olub-olmadığını, yoxsa sadəcə nadir təbii hadisələrin nəticəsi olduğunu anlamaqda kömək edəcək.
Mənbə: Interesting Engineering
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Alimlər Marsın terraformalaşdırma planını təqdim ediblər
Alimlər Marsın terraformalaşdırma planını təqdim ediblər
Marsın terraformalaşdırılması perspektivi - yəni onun yaşanacaq hala gətirilməsi - hələ 30 il əvvəl fantastika kimi görünürdüsə, bu gün müasir texnologiyalar və bu sahədə aparılan tədqiqatlar sayəsində real təfərrüatlar almağa başlayıb.
Çinlilər qaranlıq enerjini öyrənmək üçün unikal raidoteleskop hazırlayıblar
Çinlilər qaranlıq enerjini öyrənmək üçün unikal raidoteleskop hazırlayıblar
Keçən həftə unikal radioteleskopun çanağı Çindən Braziliyaya dəniz yolu ilə göndərilib. Bu teleskop qaranlıq enerjinin xüsusiyyətlərini öyrənmək və kainatın digər sirrlərini açmaq üçün nəzərdə tutulub.
Qara dəliklərin daxilində sinqulyarlıaq olmaya bilər
Qara dəliklərin daxilində sinqulyarlıaq olmaya bilər
Bu ilin əvvəlində fiziklər müasir fizikanın ən böyük problemlərindən birinə - qara dəliklərin mərkəzində sinqulyarlığın mövcudluğu məsələsinə - yeni bir həll təklif etdilər.
Tarixdə ilk dəfə Günəşin cənub qütbünün fotoları çəkilib
Tarixdə ilk dəfə Günəşin cənub qütbünün fotoları çəkilib
Bu ilin yazında Avropanın Solar Orbiter adlı kosmik Günəş rəsədxanası ilk dəfə Günəşin ekvator müstəvisindən aşağı enərək onun cənub qütbünün görüntüsünü əldə edib.
İlk dəfə 13 milyard yaşı olan kosmik işıq müşahidə edilib
İlk dəfə 13 milyard yaşı olan kosmik işıq müşahidə edilib
Astronomlar ilk dəfə yerüstü teleskop vasitəsilə kainat tarixinin ən qədim dövrünə aid mikrodalğalı işığı müşahidə ediblər. Bu dövr “kosmik sübh” adlanır və 13 milyard ildən çox əvvəl başlayıb.
Həftənin xəbərləri
