Süni zəkadan həddindən artıq istifadə insanda idrak qabiliyyətlərinin pisləşməsinə səbəb ola bilər
Süni İntellekt
11.02.2025
Emil Nəcəfov
"Texnologiyalardan düzgün istifadə olunmadıqda, onlar insanın qorunmalı olan idrak qabiliyyətlərinin pisləşməsinə səbəb ola bilər və bu, doğrudan da buna gətirib çıxarır". Bu nəticə ABŞ-ın Karnegi-Mellon Universiteti və Microsoft tədqiqatçılarının aparmış olduqları araşdırma ilə müəyyən edilib. Tədqiqatçılar generativ süni zəkanın, insanın tənqidi düşünmə bacarıqlarına necə təsir etdiyini araşdırmağa çalışıblar. İnsan generativ süni zəkadan istifadə etdikdə, əsas diqqətini sistemin cavablarının keyfiyyətini qiymətləndirməyə yönəldir - yəni bu cavabların iş məqsədləri üçün nə dərəcədə yararlı olduğunu müəyyənləşdirir.
Bu zaman o, məlumatın yaradılması, qiymətləndirilməsi və təhlili üçün tələb olunan daha yüksək səviyyəli tənqidi düşünmə bacarıqlarını daha az istifadə edir. Əgər insan yalnız süni zəkanın cavabları yetərli olmadıqda müdaxilə edirsə, o, gündəlik qərar vermə bacarıqlarını təcrübədən keçirmək imkanını itirir və idrak "əzələsi" zəifləyərək, istisna hallar meydana çıxdıqda hazır olmur.
Başqa sözlə, insan süni zəkaya həddindən artıq güvənib onun əvəzinə "düşünməsinə" icazə verdiyi halda, süni zəka uğursuz olduğu problemləri müstəqil şəkildə həll etməkdə çətinlik çəkir. Araşdırmada həftədə ən azı bir dəfə işində süni zəkadan istifadə etdiyini etiraf edən 319 nəfər könüllü şəxs iştirak edib. Onlardan generativ süni zəkanın iş prosesində tətbiqinə dair nümunələr göstərmələri istənilib. Bu nümunələr üç əsas ssenariyə əsaslanıb:
- Materialların yaradılması – məsələn, həmkarına e-poçt yazmaq
- Məlumatların ümumiləşdirilməsi – məsələn, mövzu araşdırmaq və ya uzun bir məqalədən əsas tezisləri çıxarmaq
- Məsləhət almaq və ya mövcud məlumatlar əsasında diaqram yaratmaq.
Daha sonra könüllülərdən soruşulub ki, bu tapşırıqları yerinə yetirərkən tənqidi düşünmə bacarıqlarından istifadə edirlərmi və generativ süni zəka ilə işləmək onları daha çox, yoxsa daha az tənqidi düşünməyə vadar edir. Bundan əlavə, hər bir tapşırıq üzrə könüllülərdən özlərinə, generativ süni zəkaya və süni zəka cavablarını qiymətləndirmə bacarıqlarına nə qədər güvəndiklərini dəyərləndirmələri istənilib. Təcrübədə iştirak etmiş şəxslərin təxminən 36%-i qeyd edib ki, süni zəka ilə işləyərkən mümkün mənfi nəticələri azaltmaq üçün tənqidi düşünmə bacarıqlarından istifadə ediblər.
Bir iştirakçı bildirib ki, attestasiya zamanı ChatGPT-dən istifadə edib, lakin səhv cavab verib işdən uzaqlaşdırılmaq qorxusundan süni zəkanın cavablarını 2 dəfə yoxlayıb. Başqa bir könüllü isə qeyd edib ki, rəisi üçün süni zəka tərəfindən hazırlanmış e-poçt qaralamalarını redaktə etməli olub, çünki rəhbəri üçün vəzifə və yaş fərqi kimi məsələlər mühüm əhəmiyyət daşıyıb. Bir çox iştirakçı etiraf edib ki, süni zəkanın cavablarını yoxlamaq üçün YouTube və Wikipedia kimi ənənəvi mənbələrə müraciət ediblər. Lakin bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu cür yanaşma, ümumiyyətlə, süni zəkadan istifadə etməyin əsas mənasını itirə bilər.
Generativ süni zəkanın mövcud çatışmazlıqlarını kompensasiya etmək üçün işçilər bu çatışmazlıqların necə yarandığını anlamalıdırlar. Lakin müasir süni zəkanın məhdudiyyətlərini hər kəs bilmir. Araşdırma göstərib ki, süni zəkanın cavablarının düzgünlüyünə əmin olan iştirakçılar tənqidi düşünmədən daha az istifadə ediblər, halbuki öz qabiliyyətlərinə güvənən şəxslər tənqidi düşünməni daha çox tətbiq ediblər. Alimlər hələ ki, süni zəka alətlərinin insanı "daha axmaq" etdiyini iddia etmirlər. Lakin araşdırmanın nəticələrinə əsasən, süni zəkadan həddindən artıq asılılıq insanın problemləri müstəqil həll etmə qabiliyyətini zəiflədə bilər.
Mənbə: Techcrunch
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Google DeepMind CEO-su: "DeepSeek heç bir yeni elmi nailiyyət nümayiş etdirmir"
Google DeepMind CEO-su: "DeepSeek heç bir yeni elmi nailiyyət nümayiş etdirmir"
Google DeepMind şirkətinin baş direktoru Demis Hassabis bildirib ki, DeepSeek süni zəka modeli çinli tədqiqatçıların ən yaxşı işi ola bilər. Lakin onun fikrincə sözügedən süni zəka modeli eyni zamanda heç bir yeni elmi nailiyyət nümayiş etdirmir.
DeepSeek bioloji silahlar barəsində məlumat verməyi bacarır
DeepSeek bioloji silahlar barəsində məlumat verməyi bacarır
Anthropic şirkətinin baş direktoru Dario Amodei, DeepSeek-in süni zəka modeli ilə bağlı testlərin nəticələrindən narahatlığını ifadə edib.
Süni zəkanın “xaç anası”: "Süni zəka qanunları elmi fantastikaya deyil, real elmə əsaslanmalıdır"
Süni zəkanın “xaç anası”: "Süni zəka qanunları elmi fantastikaya deyil, real elmə əsaslanmalıdır"
Süni zəkanın “xaç anası” kimi tanınan alim, Fei-Fei Li, süni zəka siyasətinin formalaşdırılması üçün 3 əsas prinsipi təqdim edib.
Fransa prezidenti süni zəka sahəsinə 109 milyard avroluq investisiyanı elan edib
Fransa prezidenti süni zəka sahəsinə 109 milyard avroluq investisiyanı elan edib
Fransa prezidenti Emmanuel Macron süni zəkanın inkişafına 109 milyard avro məbləğində böyük investisiyalar elan edib. Bu qərar, 500 milyard dollar dəyərində investisiya nəzərdə tutan ABŞ layihəsi “Stargate”ə Fransanın cavabı kimi qiymətləndirilir.
Gmail hesablarına süni zəka əsaslı fişinq hücumları edilir
Gmail hesablarına süni zəka əsaslı fişinq hücumları edilir
Son zamanlar Gmail istifadəçiləri daha mürəkkəb fişinq (phishing) hücumları ilə qarşılaşır. Bu vəziyyət ABŞ Federal Təhqiqatlar Bürosunun (FBI) Gmail istifadəçiləri üçün ciddi xəbərdarlıq etməsinə səbəb olub.
Həftənin xəbərləri
