Yer ətrafında artan peyklər kosmik müşahidələri çətinləşdirir
Elm & Texnologiya
04.12.2025
Sevinc Miralızadə
Technote.az “The Verge" platformasına istinadən bildirir ki, Yer ətrafında sürətlə çoxalan peyklər Hubble başda olmaqla bir çox kosmik teleskopun çəkdiyi görüntülərə müdaxilə edir. NASA tədqiqatçılarının “Nature” jurnalında dərc olunan yeni araşdırmasına görə, peyk izlərinin yaratdığı işıq çirklənməsi növbəti on ildə Hubble-ın çəkdiyi şəkillərin təxminən 40 faizini, digər üç teleskopun isə 96 faizini korlaya bilər.
Bu, alimlərin potensial təhlükəli asteroidləri aşkarlaması və yeni planetlər kəşf etməsi üçün ciddi maneəyə çevrilir. Son illər ucuzlaşan buraxılış xərcləri və xüsusilə Starlink kimi telekommunikasiya peyk şəbəkələrinin genişlənməsi problemin miqyasını dramatik şəkildə artırıb.
- 2019-cu ildə Yer orbitində 5 min peyk var idi.
- Bu gün bu rəqəm 15 800-ü keçib.
- Mövcud planlar reallaşsa, qarşıdakı on il ərzində bu rəqəm 560 min peykə çata bilər.
Araşdırmanın baş müəllifi Alejandro Borlaff bildirir ki, peyklərin yaratdığı işıq izləri teleskopların həssaslığını aşağı salır. Tədqiqatçılar dörd müxtəlif teleskop üçün peyk sıxlığını simulyasiya ediblər. Nəticələr narahatedicidir:
- Hubble — hər görüntüdə orta hesabla 2.14 peyk izi.
- Çin Xuntian Kosmik Teleskopu — hər ekspozisiyada 92 peyk izi.
- James Webb kimi uzaq orbitdə yerləşən teleskoplar peyk işıq çirklənməsindən nisbətən qorunur.
Hubble-ın görüntülərinin zədələnməsi təkcə göz oxşayan kosmik şəkilləri pozmur. Peyklərin əks etdirdiyi günəş, ay və ya yer işığı, ulduzun parlaqlığındakı kiçik dəyişiklikləri də gizlədir. Bu isə alimlərin ekzoplanet aşkarlanmasında istifadə etdiyi ən mühüm metodlardan birini qeyri-mümkün edir. Peyklərin daha tünd rəngdə dizayn olunması da sınaqdan keçirilib, lakin bu da daha çox infraqırmızı şüa buraxmasına səbəb olub. Digər yanaşma isə teleskopların peyklərdən ən az təsirlənəcəyi vaxt və istiqamətlərdə çəkiliş etməsidir. Lakin peyklərin sayı artdıqca bu strategiya da effektivliyini itirir.
Borlaff hesab edir ki, şirkətlər və dövlətlər peyk şəbəkələrinin yerləşdirilməsini daha koordinasiyalı şəkildə planlamalıdır. Məsələn:
- peyklərin teleskoplardan daha alçaq orbitlərdə yerləşdirilməsi,
- müəyyən bölgələrin tənzimlənməsi,
- peyk buraxılışları üçün yeni beynəlxalq standartların hazırlanması.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Üzüm salxımı formasında olan qədim qalaktika kəşf edilib
Üzüm salxımı formasında olan qədim qalaktika kəşf edilib
Astronomlar, görünür ki, içərisində sıx şəkildə yerləşmiş onlarla ulduz yaranma bölgəsi olan uzaq bir qalaktika aşkarlayıblar ki, bu da onu üzüm salxımına bənzədir. Forması və quruluşuna görə obyektə “Kosmik üzüm” adı verilib.
James Webb 250 000-dən çox qalaktikanı bir fotoda əks etdirib
James Webb 250 000-dən çox qalaktikanı bir fotoda əks etdirib
James Webb kosmik teleskopu NASA-nın, Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) və Kanada Kosmik Agentliyinin (CSA) birgə layihəsidir. Bu teleskop 2500-dən çox qalaktikanın əks olunduğu yeni, təsirli bir görüntünün əsas məlumat mənbəyi olub.
James Webb iki qalaktika topasının toqquşmasını çəkib
James Webb iki qalaktika topasının toqquşmasını çəkib
NASA-nın James Webb kosmik teleskopu Yerə “Güllə” (Bullet Cluster) adlanan qalaktikalar topasının təsirli bir fotosunu göndərib. Bu topa iki ayrı qalaktika qrupunun toqquşmasından ibarətdir.
James Webb öz ilk ekzoplanetini kəşf edib və onun fotosunu çəkib
James Webb öz ilk ekzoplanetini kəşf edib və onun fotosunu çəkib
3 illik astronomik müşahidələrdən sonra James Webb (JWST) kosmik teleskopu ilk dəfə olaraq yeni bir planet kəşf edib. Antila bürcündə yerləşən bu ekzoplanet TWA 7b adlandırılıb və Günəş sistemindən kənarda vizual şəkildə müşahidə edilə bilən bütün bu tip planetlər arasında ən az kütləyə sahib olanıdır.
Astronomlar yeni ən qədim qalaktikanı kəşf ediblər
Astronomlar yeni ən qədim qalaktikanı kəşf ediblər
MoM-z14 qalaktikası Böyük partlayışdan cəmi 280 milyon il sonra mövcud olub və belə qalaktikaların erkən kainatda bu qədər geniş yayılması astronomları təəccübləndirir. Daha əvvəl James Webb kosmik teleskopu inanılmaz dərəcədə uzaq, yəni ən qədim qalaktikalardan bir neçəsini aşkarlamışdı.
Həftənin xəbərləri
