Ayda suyun əldə edilməsi düşünüldüyündən daha asan ola bilər
Elm & Texnologiya
11.03.2025
Emil Nəcəfov
Alimlər hesab edirlər ki, gələcəkdə Aya uçacaq astronavtlar suyu gözləniləndən daha asan əldə edə biləcəklər. Bu kəşf, pilotlu missiyaların Yer təchizatından asılılığını azaltmağa kömək edə bilər. Tədqiqatçılar Hindistanın Chandrayaan-3 eniş modulunun cənub qütbü yaxınlığındakı eniş yerində toplanmış temperatur məlumatlarını təhlil ediblər. Astronomlar aşkar ediblər ki, eniş yerində temperatur kəskin dəyişir. Hətta bir-birinə çox yaxın olan yerlərdə belə böyük temperatur fərqləri qeydə alınıb. Bu, həmin ərazilərdə çoxlu miqdarda su buzu yığıldığını göstərir.
Bu buzun emalı yolu ilə su əldə etmək mümkün ola bilər. 2023-cü ilin avqust ayında Chandrayaan-3 modulu Aya uğurlu eniş etdikdən qısa müddət sonra onun göyərtəsindəki xüsusi qurğu Ay torpağını 10 sm dərinliyə qədər qazıb və yerli temperatur ölçmələrini həyata keçirib. Toplanmış məlumatlar göstərdi ki, Günəşə baxan yamacda, eniş yerində temperatur gündüz saatlarında 82 dərəcə Selsiyə çatıb, gecə isə temperatur kəskin düşərək -168.15 dərəcə Selsi olub. Lakin moduldan cəmi 1 metr uzaqlıqda, relyef nisbətən düz və cənub qütbünə yönəlmiş olduğuna görə temperatur pik həddi xeyli aşağı olub - gündüz maksimum 59 dərəcə Selsi qeydə alınıb.
Mövcud modelləşdirmə nəticələri göstərir ki, ayın cənub qütbünə doğru yönəlmiş yamacları, xüsusilə yüksək enliklərdə yerləşənlər, su buzunun kiçik dərinliklərdə yığılması üçün kifayət qədər soyuq ola bilər. Məhz bu tip ərazilər gələcəkdə NASA astronavtlarının eniş etməsi üçün əsas namizəd hesab olunur. Onlar Ayın cənub qütbü yaxınlığında su ehtiyatlarını daha asan əldə edə bilərlər. Alimlər bildiriblər ki, bu bölgələr adətən daha az Günəş işığı alır, bu da səth temperaturunun aşağı olmasına səbəb olur.
Buna görə də su buzu nisbətən dayaz dərinlikdə yerləşir. Bu, astronavtların su buzunu çətinlik çəkmədən çıxara biləcəyini göstərir. Əgər su buzunun çıxarılması və istifadəsi Ayda mümkün olarsa astronavtların Yer tədarükündən asılılığı azalacaq. Bu, Ay missiyalarının xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Ayda əldə edilən su müxtəlif məqsədlər üçün istifadə oluna bilər. İçməli su kimi, oksigen istehsalı üçün, nəfəs almaq məqsədilə, raket yanacağı istehsalı üçün - su molekullarının parçalanması ilə oksigen və hidrogen ayrılaraq istifadə edilə bilər.
Mənbə: Space.com
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Süd Yolu qalaktikasının yaxınlığında superkütləli qara dəlik ola bilər
Süd Yolu qalaktikasının yaxınlığında superkütləli qara dəlik ola bilər
Astronomlar hesab edirlər ki, Böyük Magellan Buludunun mərkəzində nəhəng bir superkütləli qara dəlik gizlənir və ətrafındakı materiyanı udur.
Alimlər kainatdakı ilk ulduzların kəşf edilməsinə çox yaxındırlar
Alimlər kainatdakı ilk ulduzların kəşf edilməsinə çox yaxındırlar
Bir zamanlar kainatda heç bir ulduz yox idi. Böyük partlayışdan qısa müddət sonra, sonsuz miqdarda hidrogen və helium mövcud idi. Qazın inanılmaz sıxlığı nəticəsində ilk ulduzlar yaranmağa başladı.
Yüksək sürətlə hərəkət edən superkütləli qara dəlik aşkar edilib
Yüksək sürətlə hərəkət edən superkütləli qara dəlik aşkar edilib
Müşahidələr göstərib ki, olması lazım yerdə olmayan superkütləli qara dəlik kosmosda 1000 km/s-dən yüksək sürətlə hərəkət edir. Alimlər hesab edirlər ki, bu fenomen nəhəng bir kosmik toqquşmanın nəticəsidir.
Yer kürəsinin ən qədim krateri kəşf edilib
Yer kürəsinin ən qədim krateri kəşf edilib
Yer planetinin tarixi 4.5 milyard ildən çoxdur və bu müddət ərzində tektonik hərəkətlər, meteorit düşmələri və digər amillər nəticəsində çoxsaylı dəyişikliklər baş verib.
Nəhəng planetlər düşünüldüyündən daha erkən formalaşmış ola bilərlər
Nəhəng planetlər düşünüldüyündən daha erkən formalaşmış ola bilərlər
Alimlər müəyyən ediblər ki, Yupiterə bənzər kütləyə malik ekzoplanetlər gözləniləndən xeyli əvvəl formalaşıblar. Bu tədqiqatın nəticələri nəhəng planetlərin, o cümlədən Yupiterin formalaşması üçün lazım olan qaz və bərk hissəciklərin toplanma müddəti barədə yeni məlumatlar təqdim edir.
Həftənin xəbərləri
