Süd Yolu qalaktikasının yaxınlığında superkütləli qara dəlik ola bilər
Elm & Texnologiya
10.03.2025
Emil Nəcəfov
Astronomlar hesab edirlər ki, Böyük Magellan Buludunun mərkəzində nəhəng bir superkütləli qara dəlik gizlənir və ətrafındakı materiyanı udur. Bu qalaktika Süd Yolunun peyk qalaktikasıdır və əvvəllər belə bir qalaktikada superkütləli qara dəliyin ola bilməyəcəyi düşünülürdü. Bəzi astronomlar hesab edirlər ki, cırtdan qalaktikalarda mərkəzi superkütləli qara dəliklər mövcud ola bilməz. Digərləri isə bunun əksini iddia edir və belə qara dəliklərin mövcudluğunu dəstəkləyən sübutlar təqdim edirlər. Bir nəzəriyyəyə görə əgər Böyük Magellan Buludunun mərkəzində nəhəng bir qara dəlik varsa, o, ətraf materiyanı udaraq aktiv qalacaq.
Böyük Magellan Buludu:
Bu proses nəticəsində ultra sürətli ulduzlar formalaşa bilər və bu ulduzlar Süd Yolunun kənar bölgələrinə yayıla bilər. Sürətli hərəkət edən ulduzlar “qaçan ulduzlar” adlanır, çünki onlar tez-tez doğulduqları qalaktikanı tərk edə bilirlər. Gaia kosmik teleskopu ilə aparılmış müşahidələr nəticəsində astronomlar Süd Yolunda 21 belə ulduz aşkar ediblər. Onların trayektoriyasının araşdırılması maraqlı bir nəticəyə gətirib çıxarıb. Bu ulduzların yarısı Süd Yolunun mərkəzindəki superkütləli qara dəlik - Oxatan A* tərəfindən sürətləndirilib. Digər yarısı isə Böyük Magellan Buludundakı gizli bir superkütləli qara dəliyin təsiri ilə Süd Yoluna daxil olub. Sürət qazanan ulduzlar necə formalaşır?
- Mərkəzi qara dəliyə ikili ulduz sistemi yaxınlaşdıqda belə hadisələr baş verə bilər
- Qara dəlik bu ulduzlardan birini parçalayır və udmağa başlayır
- Eyni anda digər ulduz qara dəliyin güclü cazibə qüvvəsi ilə kosmosa atılır və milyonlarla km/saat sürət qazanır.
Alimlər müşahidə məlumatlarını nəzəri modellərlə birləşdirərək belə bir nəticəyə gəliblər ki, qonşu cırtdan qalaktikadakı superkütləli qara dəlik həqiqətən mövcuddur və bəzi sürət qazanan ulduzların Süd Yoluna daxil olmasına səbəb olub. Bundan əlavə, yeni məlumatlar sayəsində astronomlar bu gizli qara dəliyin kütləsini təyin edə biliblər. Onun kütləsinin Günəşin kütləsindən təxminən 600 000 dəfə böyük olduğu hesab edilir. Müqayisə üçün, Süd Yolunun mərkəzindəki Oxatan A* qara dəliyi Günəşdən 4.3 milyon dəfə böyükdür. Alimlər indi əlavə müşahidələr aparmaq və tapıntılarını yeni sübutlarla təsdiqləmək niyyətindədirlər. Hazırda bu qara dəliyi birbaşa müşahidə etmək mümkün deyil. Lakin onun ətraf kosmosa təsiri mövcudluğunu sübut edə bilər.
Mənbə: Space.com
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Alimlər kainatdakı ilk ulduzların kəşf edilməsinə çox yaxındırlar
Alimlər kainatdakı ilk ulduzların kəşf edilməsinə çox yaxındırlar
Bir zamanlar kainatda heç bir ulduz yox idi. Böyük partlayışdan qısa müddət sonra, sonsuz miqdarda hidrogen və helium mövcud idi. Qazın inanılmaz sıxlığı nəticəsində ilk ulduzlar yaranmağa başladı.
Yüksək sürətlə hərəkət edən superkütləli qara dəlik aşkar edilib
Yüksək sürətlə hərəkət edən superkütləli qara dəlik aşkar edilib
Müşahidələr göstərib ki, olması lazım yerdə olmayan superkütləli qara dəlik kosmosda 1000 km/s-dən yüksək sürətlə hərəkət edir. Alimlər hesab edirlər ki, bu fenomen nəhəng bir kosmik toqquşmanın nəticəsidir.
Yer kürəsinin ən qədim krateri kəşf edilib
Yer kürəsinin ən qədim krateri kəşf edilib
Yer planetinin tarixi 4.5 milyard ildən çoxdur və bu müddət ərzində tektonik hərəkətlər, meteorit düşmələri və digər amillər nəticəsində çoxsaylı dəyişikliklər baş verib.
Nəhəng planetlər düşünüldüyündən daha erkən formalaşmış ola bilərlər
Nəhəng planetlər düşünüldüyündən daha erkən formalaşmış ola bilərlər
Alimlər müəyyən ediblər ki, Yupiterə bənzər kütləyə malik ekzoplanetlər gözləniləndən xeyli əvvəl formalaşıblar. Bu tədqiqatın nəticələri nəhəng planetlərin, o cümlədən Yupiterin formalaşması üçün lazım olan qaz və bərk hissəciklərin toplanma müddəti barədə yeni məlumatlar təqdim edir.
Alimlər radioaktiv tullantılardan atom batareyası hazırlayıblar
Alimlər radioaktiv tullantılardan atom batareyası hazırlayıblar
Ohayo Ştat Universitetinin tədqiqatçıları radioaktiv tullantıların utilizasiyası üçün perspektivli bir üsul təklif ediblər. Bu yanaşma eyni anda iki problemi həll edə bilər. Təhlükəli materialların təhlükəsiz idarə olunması və uzun ömürlü enerji mənbələrinin yaradılması.
Həftənin xəbərləri
